Sa digital age ngayon, dumarami ang mga financial scams na nagpapahirap sa maraming Pilipino. Mula sa text scams hanggang sa investment frauds, mahalagang maging mapanuri at maalam upang hindi mabiktima.
1. Text at SMS Scams
Karaniwan ay nagsasabing nanalo ka sa raffle, may package na paparating, o kailangan mong i-update ang GCash account mo.
Paano Makakaiwas:
- Huwag mag-click ng link mula sa hindi kilalang numero
- I-report ang mga kahina-hinalang mensahe sa NTC o GCash
- Huwag ibigay ang iyong OTP o personal info
2. GCash at E-Wallet Phishing
Gumagamit ng fake GCash customer support o phishing websites para makuha ang account details mo.
Paano Makakaiwas:
- I-download lang ang app mula sa opisyal na app store
- Huwag ibahagi ang iyong MPIN o OTP
- Gamitin ang “Report” button sa GCash app
3. Online Shopping Scams
Fake sellers na hindi nagpapadala ng item o nagpapadala ng peke.
Paano Makakaiwas:
- Gumamit ng trusted platforms tulad ng Lazada o Shopee
- Basahin ang reviews
- Piliin ang Cash on Delivery kung maaari
4. Investment Scams (Pyramiding & Ponzi Schemes)
Madalas ay nangangako ng sobrang taas na kita sa maikling panahon.
Paano Makakaiwas:
- I-check kung registered sa SEC ang kumpanya
- Iwasan ang “too good to be true” offers
- Mag-research at humingi ng second opinion
5. Romance Scams
Ginagamit ang online dating para makahingi ng pera gamit ang emosyonal na dahilan.
Paano Makakaiwas:
- Huwag basta magpadala ng pera sa hindi mo pa nakikita sa personal
- Magduda sa mga kahina-hinalang kwento
- I-report sa cybercrime authorities
6. Job Offer Scams
Masyadong magagandang job offers na nangangailangan ng placement fee.
Paano Makakaiwas:
- I-check kung registered ang kumpanya sa POEA o DTI
- Huwag basta magbayad ng placement fee
- Mag-ingat sa job offers mula sa unknown sources
7. Loan Approval Scams
Nagpapanggap bilang legit lenders pero naniningil muna ng “processing fee”.
Paano Makakaiwas:
- Mag-loan lamang sa SEC-registered institutions
- Huwag magbayad bago ang loan release
- I-research muna ang kumpanya online
Mga Pangkalahatang Tips Para Maka-iwas sa Scam
- Think before you click – huwag agad-agad magtiwala sa messages o links
- Verify – hanapin ang official website o social account
- Educate yourself – sumali sa financial literacy groups
- Report scams – sa NBI, PNP-ACG, o DTI
- Gamitin ang 2FA – sa GCash, PayMaya, at banking apps
Konklusyon
Habang mas pinadali ng teknolohiya ang ating pamumuhay, mas naging tuso rin ang mga scammer.
Ang kaalaman at pag-iingat ang pinakamahusay na panangga laban sa panlilinlang.
Huwag maging biktima. Ibahagi ang impormasyong ito sa iyong pamilya at kaibigan upang sama-sama tayong makaiwas sa mga financial scam.