Alamin kung kailan ligtas ang pag-utang sa impormal na paraan at kailan ito delikado sa iyong pinansyal at personal na kalagayan
Hindi lahat ng Pilipino ay may access sa bangko, e-wallet credit, o mga lending app. Dahil dito, marami ang kumakapit sa mga impormal na pautang—gaya ng sa kamag-anak, kaibigan, kapitbahay, o kay “5-6”.
Pero ang tanong: kailan ba ito ligtas, at kailan dapat umiwas?
Sa artikulong ito, tatalakayin natin ang mga palatandaan kung kailan pwedeng pagkatiwalaan ang isang impormal na pautang, at kung kailan ito delikado sa iyong pananalapi, kalusugan, at relasyon.
Ano ang tinutukoy nating “impormal na pautang”?
Ang impormal na pautang ay anumang uri ng utang na hindi dumadaan sa opisyal na institusyong pinansyal tulad ng bangko, rehistradong lending company, o e-wallet provider (gaya ng GCash, Maya, Tonik).
Maaaring ito ay:
- Paghiram ng pera sa kamag-anak o kaibigan
- Pautang mula sa kapitbahay o suking tindera
- Loan mula sa “5-6” o loan shark
- Pautang sa social media na walang malinaw na kontrata
Senyales na Ligtas ang Impormal na Pautang
Kapag may malinaw na kasunduan
Kung parehong naiintindihan at sinang-ayunan ng borrower at lender ang halaga, due date, interest (kung meron), at terms—ito ay maituturing na ligtas.
Tip: Gumawa ng kasulatan, kahit simpleng sulat kamay, na pirmado ng parehong panig.
Kapag personal na kakilala at may tiwala
Kung ang uutangan ay matagal mo nang kilala, maayos kausap, at hindi naniningil sa mapanakit na paraan—mas ligtas ito kaysa sa estranghero.
Halimbawa: Ang tiyang si Aling Liza ay nagpapautang sa mga pamangkin nang walang interest at may pasensya sa bayaran.
Kapag may kakayahang magbayad sa tamang oras
Kung sigurado kang kaya mong magbayad ayon sa usapan, walang masama sa paghiram—lalo na kung ito’y para sa emerhensiya.
Senyales na Dapat Iwasan ang Impormal na Pautang
Walang malinaw na kasunduan
Kung usapang bibig lang at walang dokumento o resibo, delikado ito. Pabor ito sa nagpapautang kung sakaling magkaroon ng aberya.
Masyadong mataas ang interes
Ang “5-6” ay karaniwang may 20% interest sa loob ng isang buwan. Sa iba, umaabot pa ng 30–40%, at araw-araw pa ang paniningil.
Babala: Ito ay sobra-sobrang pasanin at labag sa legal na interest rate ayon sa pamantayan ng BSP.
May banta o pananakot
Kung ang nagpapautang ay nananakot, sumisigaw, o nambabastos kapag hindi ka nakakabayad—hindi ito ligtas.
Halimbawa: Mga nagpapautang sa Facebook na nagpopost ng larawan ng borrower kapag hindi nakakabayad—paglabag ito sa privacy at karapatang pantao.
Hindi mo kilala o “too good to be true”
Kapag may alok online ng pautang na mabilis at walang requirements pero humihingi agad ng processing fee—ito ay malamang na scam.
Red flags:
- Walang physical na opisina
- Hindi rehistrado sa SEC o DTI
- Humihingi agad ng OTP o ID photos
- Hindi mo kilala ang nagpapautang
Paano Maka-iwas sa Mapanganib na Pautang
- Gumamit ng mga lehitimong loan app – tulad ng GLoan, Maya Credit, SB Finance, at microfinance na rehistrado sa SEC
- Mag-ipon ng emergency fund kahit paunti-unti
- Iwasan ang pagbili ng hindi naman kailangan
- Magnegosyo kahit maliit para may dagdag kita
- Kumonsulta sa financial advisor o sa BSP Consumer Assistance kung may pagdududa
Kailan Okay ang Impormal na Pautang
- Kung ito ay walang interest o napakababa
- Kung may tiwala sa isa’t isa ang dalawang panig
- Kung may kasulatan, resibo, o witness
- Kung may matibay na relasyon at respeto
Kailan Hindi Okay
- Kung pinipilit ka, pinapahiya, o niloloko
- Kung wala kang kakayahang magbayad sa takdang panahon
- Kung mas malaki ang babayaran kaysa sa inutang
- Kung hindi mo ganap na kilala o walang legal na basehan
Konklusyon
Ang impormal na pautang ay bahagi ng kulturang Pilipino, pero hindi ito dapat maging normal na solusyon sa bawat problema sa pera. May mga pagkakataong ito ay makakatulong, pero mas madalas, mapanganib ito kung hindi pag-iingatan.
Tandaan:
- Kung uutang, siguraduhin na ligtas, malinaw, at patas
- Huwag mahiyang magtanong kung lehitimo ba ang kausap
- Kung hindi mo kayang bayaran sa takdang panahon, humanap ng ibang paraan
- Ang tunay na kalayaang pinansyal ay nakabase sa kakayahang mabuhay nang hindi umaasa sa utang