Sa panahon ngayon kung saan mabilis ang takbo ng buhay, at isang pindot lang ang kailangan para makautang o makabili ng kahit ano, maraming Pilipino ang nahihirapan nang panatilihing malinis at maayos ang kanilang pinansyal na estado.
Sa artikulong ito, tatalakayin natin kung paano maiiwasan ang pagkabaon sa utang, gamit ang mga praktikal at epektibong estratehiya na akma sa kalagayan ng karamihan sa mga Pilipino.
Bakit Marami ang Nalulubog sa Utang?
Bago tayo magbigay ng mga solusyon, mahalagang maunawaan ang mga karaniwang dahilan ng pagkakaroon ng utang:
- Walang malinaw na budget o plano sa paggastos
- Biglaang gastusin tulad ng emergency sa ospital
- Maliit na kita kumpara sa lifestyle
- Maling paggamit ng credit card o e-wallet loans
- Pagiging padalus-dalos sa pagbili (impulse buying)
- Kakulangan sa financial literacy
Kaya ang kaalaman at disiplina ang tunay na susi para makaiwas sa pagkakautang.
Estratehiya #1: Gumawa ng Realistic na Badyet
Ang budgeting ang pundasyon ng anumang plano sa pananalapi.
Kailangan mong malaman kung saan napupunta ang pera mo bawat buwan.
Paano magsimula:
- Isulat lahat ng kita (sweldo, sideline, kita sa online selling)
- Ilahad lahat ng gastusin (rent, pagkain, kuryente, load, utang)
- Maglaan ng limit para sa “wants” tulad ng kape, delivery, o Shopee sales
- Gamitin ang 50-30-20 rule (50% needs, 30% wants, 20% savings)
- May mga apps tulad ng Moneygment o Maya Personal Finance na pwedeng makatulong sa tracking
Estratehiya #2: Magtabi ng Emergency Fund
Isa sa mga pinakamadalas na dahilan ng pagkakautang ay ang biglaang pangangailangan tulad ng pagkakasakit, aksidente, o pagkasira ng gamit.
Goal: Magtabi ng at least ₱10,000 hanggang ₱30,000 bilang panimula, depende sa iyong sitwasyon. Pwedeng i-build up ito unti-unti bawat suweldo.
Tip: Gumamit ng hiwalay na account para sa emergency fund tulad ng GSave, Komo, o Tonik para hindi agad magalaw.
Estratehiya #3: Iwasan ang Impulse Buying
Maraming Pilipino ang bumibili ng hindi naman kailangan dahil sa sale, ads, o peer pressure.
Paano kontrolin:
- Gumamit ng “72-hour rule”: pag-isipan muna ng 3 araw bago bumili
- Alisin ang saved cards sa shopping apps
- Maglista ng bibilhin bago mamili
- I-unfollow ang shopping accounts kung kailangan
Tandaan: Hindi dahil naka-sale ay kailangan mong bilhin.
Estratehiya #4: Gamitin ang Credit Cards o Loan Features nang Responsable
Ang credit card at online loans ay hindi masama kung ginagamit nang tama. Pero kung ginagawang extension ng kita, dito nagkakaproblema.
Mga paalala:
- Bayaran ang buong balance kada due date kung kaya
- Huwag gamitin ang “minimum payment” bilang excuse
- Iwasang magkaroon ng higit sa 2 credit cards
- Sa GCash GLoan o Maya Credit, huwag gamitin sa luho
- Gamitin ito sa mga madiskarteng gastos tulad ng bills na may rewards o pang-emergency lang
Estratehiya #5: Maghanap ng Extra Income
Kung ang kita ay kulang para sa basic needs, natural na uutang ka para makabawi. Kaya’t ang dagdag na kita ay hindi opsyonal, ito ay solusyon.
Halimbawa ng side hustle:
- Online selling (preloved, baked goods, gadgets)
- Freelancing (graphic design, virtual assistant, tutoring)
- Pagbablog o content creation
- Delivery o ride-hailing (kung may motor)
May mga platform gaya ng Upwork, OnlineJobs.ph, at kahit Facebook Marketplace na pwedeng pag-umpisahan.
Estratehiya #6: Turuan ang Sarili Tungkol sa Pananalapi
Financial literacy ang kakulangan ng marami — pero libre lang itong matutunan ngayon.
Resources:
- BSP’s financial education programs
- YouTube channels tulad ng Peso Smart PH o Ready2Adult PH
- Online courses sa TESDA o Google
- E-books at blog posts
Kung mas marami kang alam, mas mahirap kang maloko o mapahamak sa maling desisyon sa pera.
Konklusyon: May Paraan Para Iwasan ang Utang
Ang pag-iwas sa utang ay hindi nangangahulugang hindi ka na kailanman mangangailangan ng tulong pinansyal. Pero kung may disiplina, plano, at kaalaman ka, hindi ka malulubog.
Ipaalala sa sarili:
- Budget muna bago gastos
- Iwasan ang utang kung hindi talaga kailangan
- Magtabi, kahit maliit
- Maghanap ng dagdag kita
- Magtanong at matuto — ang tamang impormasyon ay proteksyon
Sa tamang estratehiya, maaari kang mamuhay nang may kapayapaan sa pananalapi at hindi nangangamba sa bawat bayarin.